بخاطر داشته باشید، رادیکال بودن یعنی دست به ریشه مسائل زدن! به یاد و احترام به هوارد زین، فرزند زحمتکشان آمریکا
 سعید صالحی نیا


Salehinia@aol.com

 

30 ژانویه 2010

مقدمه:

از زمانی که در سال 1996 پا به آمریکا گذاشتم همیشه از خودم می پرسیدم که در این کشور بزرگ که حکومتش دنیا را به آتش و خون کشیده، انسانهای شریف و عاشق انسانیت کجا هستند و چه می کنند. خیلی ها را یافتم. هر جا انسان هست، عشق به انسانیت و شرافت انسانی هم حضور دارد. هوارد زین یکی از قله های انسانی و فرزندان عزیز زحمتکشان آمریکاست. او همیشه در کنار ذهنم بود اما وقتی خبر مرگش را چند روز پیش شنیدم تازه یادم آمد که نبودن او چقدر برای مردم آمریکا و من سخت است. کاشکی می توانستم یکبار هم که شده موقعی که زنده بود بغلش کنم و ببوسمش بخاطر قلبی بزرگی که بود و خردی انسانی که داشت. اینهم نشد. اینهم شد از آرزوهائی که بخاک خواهم برد. اما دیدم شاید اگر چند سطری از او بنویسم ادای وظیفه ای باشد هر چند ناکامل.

گفتند هنگامی که شنا می کرده در روز 27 ژانویه 2010 در سن 87 سالگی دچار سکته قلبی شده و در گذشته است. مردم آمریکا دوست خوبشان را از دست دادند اما پیامش همیشه زنده است!



هوارد زین که بود؟

هوارد زین نمونه یک روشنفکر متعهد به مردم و انسانیت جهانی بود. تاریخ معاصر را خوب شناخت و به مردمش شناساند. در جنبشهای مترقی عصرش شرکت فعال داشت و یک دم از گفتن و مبارزه برای انسانیت دست برنداشت.

او در یک خانواده یهودی فقیر و مهاجر در محله بروکلین بدنیا آمد. پدر و مادرش کارگر کارخانه بودند با تحصیلات بسیار پائین و به سختی می توانستند برای هوارد پولی کنار بگذارند تا به مطالعه بپردازد. هوارد در جوانی در جنگ بین الملل دوم شرکت کرد و اهدافی را که قرار بود نظامی باشد در بخشهائی از چکسلواکی و مجارستان و آلمان توسط هواپیمای خود بمباران کرد و جزو اولین خلبانانی بود که در جنگ جهانی دوم از بمب ناپالم استفاده کرد. 9 سال بعد در تحقیق دوره دکترای خود ، مجددا به همان مناطق سفر کرد و متوجه کشتار وحشتناک بیش از 1000 غیر نظامی در آن دوران شد. او این حقیقت که قربانیان جنگ همیشه و در اکثر مواقع مردم غیر نظامی هستند تا آخر عمرش تکرار کرد. او همیشه تکرار می کرد که جنگ را رهبرانی طرح می کنند برای اهداف و منافعشان و مردم که هرگز تشنه جنگ و کشتن یکدیگر نبوده اند را بزور توی صف می کنند تا قربانی شوند. او این حقیقت را ویژگی همه جنگهای معاصر می داند.

هوارد زین از شروع جنبش آزادیخواهی مدنی در آمریکا همراه مردم آمریکا بود. در کتابهایش و در سخنرانیهایش قدم به قدم مبارزه مردم آمریکا برای آزادی و برابری را ستود و حمایت کرد. بخاطر حمایتهایش از مبارزات مردم، در سال 1963 از استادی کالج اسپلمن اخراج شد و در سال 2005 برای ایراد یک سخنرانی به این کالج برگشت.

در سال1964 به سمت استادی دانشگاه بوستون انتخاب شد. کلاسهای آزادیهای مدنی را شروع کرد که در دوره بیش از 400 دانشجو درش شرکت می کردند که بمدت 24 سال این کلاسها ادامه داشت.او در سال 1967 کتابی بنام منطق پایان دادن به جنگ را بر علیه جنگ ویتنام نوشت .در طول دوران جنگ ویتنام در دادگاهی به عنوان متخصص شرکت کرد و گفت:"چیزی در اسناد ارتش آمریکا پیدا نمی شود که ثابت کند این ارتش بطور واقعی دارد از مردم آمریکا دفاع می کند. اینها تاریخا به مردم آمریکا دروغ گفته اند. با اسناد خودشان می شود همه اینها را ثابت کرد." از دیگر فعالیتهای او، حمایت از جنبش سربازان سابق آمریکا بر علیه جنگ ویتنام بود که به دستگیری 410 نفر در سال 1971 انجامید.

هوارد زین در جریان حمله حکومت بوش به عراق هوارد نوشت:"حمله هوائی ارتش آمریکا به یک پناهگاه در عراق باعث کشته شدن 400 تا 500 مرد، زن و کودک شد. ادعای ارتش آمریکا این بود که به مرکز ارتباطی صدام حمله کرده است...من ادعا می کنم در تاریخ هیچ کشوری به اندازه آمریکا از بمباران استفاده نکرده است و هیچگاه تا این حد دروغ و ریا به عناوینی مثل "اتفاق ناخواسته" حد اکثرش هنگام افشای این جنایات تحوبل مردم داده نشده است"

او در آخرین مصاحبه اش گفت:

" می خواهم منرا بیاد آورید بخاطرارائه نحوه دیگر نگاه کردن به جهان، جنگ، حقوق انسانها و برابری. بخاطر بیاورید که مردم باید در سطح وسیعتری به این نتیجه برسند که قدرت در دستشان است اگر بتوانند و بخواهند ازش استفاده کنند. در لحظاتی از تاریخ مردم این قدرت خود را شناختند همانطور که در جنیش ضد نژاد پرستی یا جنیش برابری زنان و جنبش ضد جنگ شاهدش بودیم یا در کشورهای دیگر که مردم حکومتهای دیکتاتور و جنایتکار خود را به زیر کشیدند"

هوارد زین انسانی بود که به مردم احساس امید و قدرتی داد که پیش از او تجربه نکرده بودند.

هوارد زین، مارکس را به آمریکا بازگرداند!

درست در زمانی که دو جناح پلید ارتجاع معاصر جهانی یعنی نظام امپریالیستی به سرکردگی جرج بوش و شرکاء و اسلام سیاسی داشتند برای هم و به قیمت خون ملیونها انسان عربده می کشیدند و تیرگی خونریزی یازده سپتامبر1999 فضای زندگی را به انسانیت تنگ کرده بود، هوارد زین ، مارکس را با نوشتن نمایشنامه ای فراموش نشدنی و یک شبه وارد صحنه فرهنگ و سیاست آمریکا کرد. او از زبان کارل مارکس همه حرفش و همه نتیجه گیریش را کرد. نمایشنامه تک نفره او هزاران هزار بار در کشورهای مختلف به صحنه آمد و هر بار عمق درک انسانی هوارد زین از کارل مارکس ، مخاطبین را به تحسین واداشت. هوارد زین با نوشتن این نمایشنامه از اندازه های یک استاد دانشگاه های آمریکا و فعال سیاسی جنبش مدنی به حد انسانی جهانی عروج کرد و پیام انسانیش به گوش جهانیان رسید.

اجازه بدهید چند تکه از این نمایشنامه را برایتان بیاورم که درش هم مارکس نمایانست و هم هوارد زین:

هوارد زین و "مارکسیزم"

هوارد زین از زبان مارکس می گوید:

"اما می خواستم دوباره از پیه به برایتان بگویم. می دانید که در لندن پناهندگان سیاسی سراسر اروپا از هر طرف پیش ما می آمدند و می رفتند. یکی از آنها پیه به بود. مثل پروانه دورم می چرخید و تملق می گفت. عادت داشت در فاصله بیست سانتی من بنشیند تا مطمئن شود من از دستش فرار نمی کنم و دائم از نوشته های خودم برایم نقل می کرد. هر بار مجبور بودم از او خواهش کنم:"پیه به بطفا از من نقل قول نکن!"یک شب پیه به تا وارد شد گفت"انجمن مارکسیستهای لندن تشکیل شده است!"

گفتم:"یک انجمن مارکسیستی؟ این دیگه چیه؟

او گفت:" ما هر هفته جمع می شویم تا دوباره یکی از نوشته های شما را بحث کنیم. آنرا با صدای بلند می خوانیم. جمله به جمله تحلیل می کنیم. به این دلیل است که خود را مارکسیست می نامیم و عمیقا به هر چه شما می نویسید معتقدیم!"

گفتم:"عمیقا و بدون قید و شرط؟ من نمی توانم چنین کاری بکنم!"

پرسید چرا"

گفتم: "چون من مارکسیست نیستم"!

هوارد زین و درک جهانی از انسان، رادیکالیزم و لزوم مبارزه با سرمایه داری:

هوارد زین از زبان مارکس می گوید:

"هیچ فکر کرده اید که چرا عده ای سعی می کنند مرگ منرا مرتب و مرتب اعلام کنند؟

آیا نشنیده اید که 150 سال پیش چه گفتم؟ این مرزهای مسخره را محو کنید! دیگر این پاسپورت، نه ویزا، نه نگهبانان مرزی، نه تعداد معین مهاجرین، نه سوگند تعلق به این هویت های ساختگی موسوم به ملتها، کارگران جهان متحد شوید!

درست است که سرمایه داری معجزات بی نظیری در تاریخ انجام داده، اعجازهای دانش و فن، اما گور خویش را بدست خود خواهد کند. اشتهای سیری ناپذیر سود، هر چه بیشتر سود، باعث ایجاد دنیائی آشوب زده می شود. سرمایه داری همه چیز را از هنر و ادبیات، موسیقی و حتی خود زیبائی را به کالا بدل می کند تا خرید و فروش شود. موجودات انسانی را نیز به کالا بدل می کند تا خرید و فروش شود. نه تنها کارگران که به صورت زنجیره ای کار می کنند ، بلکه فیزیکدانان، دانشمندان، حقوق دانان، شاعران، هنر مندان همه باید برای ادمه حیات، خود را فروشند.

انسانها از کار خود بیگانه اند، از طبیعت بیگانه اند، از طبیعت هم بیگانه می شوند، هر یک را در برابر دیگری علم کرده اند تا برای بقای خود، پا را بر جسد دیگری بگذارد. زندگی دارند که متعلق به خودشان نیست و آنگونه زندگی می کنند که براستی خواستارش نیستند. زندگی حقیقی جز در رویا و خیال میسر نیست....اما اینها اجتناب پذیر نیست. همیشه اختیار و گزینشی در کار است. اینرا می پذیرم که این تنها یک احتمال است. هیچ یقینی در کار نیست...اما آدمها باید تکان بخورند!

این به نظرتان خیلی رادیکال است؟ به خاطر داشته باشید که رادیکال بودن چیزی نیست مگر دست به ریشه مسائل بردن و ریشه ، ما هستیم!

حالا یک پیشنهاد دارم!

تصور کنید کورک و دمل دارید و نشستن آنقدر برایتان درد آور است که ناگزیرید برخیزید، باید بجنبید، کاری بکنید! دیگر از سرمایه داری، از سوسیالیزم، حرف نزنیم، تنها از بکارگرفتن ثروتهای هنگفت و باورنکردنی توسط انسانها سخن بگوئیم. تامین نیازهای انسانها، غذا،هوای پاک،درخت و گیاه، خانه قابل زیست، چند ساعت کار و ساعات بیشتری برای استراحت و سرگرمی، نپرسید چه کسی شایسته این چیزهاست! هر انسانی شایسته آنست!"


موخره:

در تاریخ معاصر آمریکا امثال هوارد زین بسیار کم یافت می شوند. او از حوزه جغراقیائی اش بزرگتر را دید. جهانی شد. انسان را و مشکلاتش را با پوست و گوشتش لمس کرد و راه بیرون رفتن از تیرگی زندگی امروز را به همه ما یاد آور شد. فرزند خانواده ای کارگری در جنگ جهانی شرکت کرد و پلیدی و زشتی جنگ او را بیدار کرد. به جنبش بر علیه جنگهای امپریالیستی پیوست. در کنار سیاهان برای احراض حقوق مدنیشان ایستاد. در آخرین دهه عمرش هم مارکس را به آمریکا فراخواند تا در بیدار کردن مردم و امید دادن به آنها برای باز یافتن سرنوشتشان به آنها کمک کند.

هوارد زین فرزند متفکر زحمتکشان آمریکا در فلب همه عاشفان راه آزادی زنده خواهد بود. یادش گرامی باد!

منابع دیگر:

"فقط جنگ" سخنرانی هوارد زین:

http://www.youtube.com/watch?v=Ju1Dr89xbZ4&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=KumCH0OKIng&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=zBJYCinrv54&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=5dz_WupUAXo&feature=related

بخشی از نمایشنامه کارل مارکس در سوهو

http://www.youtube.com/watch?v=IBvqOmjgYew