|
تاریخ انتشار :21.04.2025
مذاکرات
هسته‌ای؛ نیویورک تایمز: ترامپ به احیای برجام نزدیک می‌شود
ایران و ایالات متحده روز شنبه دومین دور مذاکرات دیپلماتیک خود
درباره فعالیت‌های هسته‌ای تهران را به پایان رساندند و برنامه‌ای
برای ادامه مذاکرات در روزهای آینده تدوین کردند. به گفته مقامات
ایرانی، این گفتگوها مستلزم برچیدن زیرساخت‌های گسترده هسته‌ای
ایران نخواهد بود.
نیویورک تایمز می نویسد: عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، پس از
دیدار با استیو ویتکاف، نماینده رئیس‌جمهور ترامپ، اعلام کرد که
گروهی از کارشناسان طی روزهای آینده برای بررسی مسائل فنی گرد هم
خواهند آمد؛ از جمله تعیین سقف مجاز برای غنی‌سازی اورانیوم، میزان
ذخایر مجاز مواد هسته‌ای و چگونگی نظارت و راستی‌آزمایی اجرای
توافق احتمالی.
اما آنچه در این اظهارات مستتر بود، این فرض ضمنی بود که ترامپ
آماده است از موضع اولیه دولت خود عقب‌نشینی کند؛ موضعی که بنا بر
گفته مایکل والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ.خواستار «برچیدن کامل»
تأسیسات هسته‌ای اصلی و زرادخانه موشک‌های دوربرد ایران بود.
سؤال کلیدی این است که آیا آمریکا حاضر است به ایران اجازه دهد
توان تولید سوخت هسته‌ای را حفظ کند، ولو با این خطر که این توان
بالقوه می‌تواند به ساخت بمب هسته‌ای بینجامد. این مسئله مشاوران
ترامپ را به دو دسته تقسیم کرده است؛ اختلافی که در روزهای اخیر
به‌طور علنی نمایان شده، حتی در شرایطی که ویتکاف –معامله گر املاک
و از دوستان قدیمی ترامپ – برای دور دوم مذاکرات در اقامتگاه سفیر
عمان در رم آماده می‌شد.
نیویورک تایمز در ادامه گزارش خود می نویسد: جناح تندرو دولت ترامپ
به رهبری والتز و وزیر خارجه مارکو روبیو، معتقد است که حفظ توان
غنی‌سازی توسط ایران، خطر بسیار بزرگی است. از نظر آنان، محدود
کردن سطح غنی‌سازی یا میزان ذخایر اورانیوم تنها نسخه‌ای جدید از
همان توافق ۲۰۱۵ دوران اوباماست؛ توافقی که ترامپ آن را «فاجعه»
خواند و در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد.
مقامات ایرانی به صراحت گفته‌اند حاضر به برچیدن یا نابودی
زیرساخت‌های هسته‌ای خود – که میلیاردها دلار برای آن سرمایه‌گذاری
کرده‌اند – نیستند. ویتکاف در جلسات خصوصی به مقامات دولت ترامپ
گفته در صورت پافشاری بر خواسته «برچیدن کامل»، هیچ توافقی به‌دست
نخواهد آمد؛ تنها راهی که به گفته ترامپ می‌تواند از اقدام نظامی
علیه تأسیسات ایران جلوگیری کند. اسرائیل همچنان خواهان چنین
حمله‌ای است و خواستار مشارکت آمریکا در آن شده است.
پس از پایان مذاکرات، یک مقام ارشد آمریکایی از «پیشرفت بسیار خوب
در گفتگوهای مستقیم و غیرمستقیم» خبر داد. به گفته او، طرفین هم رو
در رو و هم از طریق میانجی عمانی گفتگو کرده‌اند.
در گفتگوهای مقدماتی، ایران اعلام آمادگی کرده سطح غنی‌سازی را به
حد ۳.۶۷ درصد برگرداند؛ همان سطحی که در توافق ۲۰۱۵ برای تولید
سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای غیرنظامی تعیین شده بود.
از زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، ایران سطح غنی‌سازی را تا
حدود ۶۰ درصد افزایش داده است؛ رقمی که تنها یک گام تا خلوص لازم
برای ساخت بمب فاصله دارد. تهران اکنون دو گزینه دارد: یا به سمت
تولید سوخت با درجه تسلیحاتی حرکت کند، یا با آمریکا مذاکره کرده و
به سطح توافق‌شده ۲۰۱۵ بازگردد.
اما انتخاب گزینه دوم، ترامپ را در معرض انتقاد قرار می‌دهد زیرا
او پس از آن همه مخالفت با برجام و خروج از آن، اکنون بدون
دستاوردی بهتر به توافقی مشابه آن بازمی‌گردد.
آرون دیوید میلر، تحلیلگر اندیشکده کارنگی، می‌گوید: «آنچه در رم و
عمان در حال وقوع است، در کمال طنز، احیای چیزی بسیار شبیه به همان
توافق اوباماست که ترامپ آن را تحقیر کرده بود. اما شاید این
بهترین چیزی باشد که او بتواند به‌دست آورد.»
ویتکاف روز سه‌شنبه در مصاحبه‌ای چارچوبی از توافقی ممکن را ترسیم
کرده بود که به ایران اجازه می‌دهد سوخت هسته‌ای با سطح پایین
تولید کند، مشروط به بازرسی و نظارت دقیق. اما او بعدها ناچار به
عقب‌نشینی شد و در شبکه‌های اجتماعی نوشت موضع رسمی آمریکا این است
که «ایران باید فوراً برنامه غنی‌سازی و تسلیحاتی خود را متوقف و
حذف کند». واژه کلیدی در این بیانیه، «حذف» بود.
پس از پایان دور دوم مذاکرات در رم، ویتکاف اظهار نظری نکرد. عمان
اعلام کرد مذاکرات فنی در روزهای آینده در مسقط برگزار خواهد شد.
مقامات آمریکایی پاسخی صریح در پاسخ به این سوال که آیا ایالات
متحده می‌تواند با حفظ ظرفیت محدود غنی‌سازی توسط ایران کنار
بیاید، ندادند و فقط تکرار کردند که ترامپ گفته «ایران هرگز نباید
به سلاح هسته‌ای دست یابد».
ویتکاف اکنون باید نتایج مذاکرات را به ترامپ و دیگر اعضای دولتش
گزارش دهد. آگاهان به فضای داخلی می‌گویند والتز و روبیو – که هر
دو از منتقدان جدی برجام در دوران حضور در کنگره بودند – همچنان با
هرگونه توافقی که به ایران اجازه تولید سوخت هسته‌ای بدهد،
مخالف‌اند.
روبیو روز جمعه در پاریس گفت: «هر توافقی باید تضمین کند که ایران
نه‌تنها امروز، بلکه در آینده نیز هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد
یافت.»
ترامپ شخصاً همچنان اهداف استراتژیک مذاکرات را مبهم نگه داشته و
تنها تأکید می‌کند که ایران «نباید به بمب هسته‌ای برسد»؛ موضعی که
به‌طور هوشمندانه از پاسخ به این سؤال اساسی طفره می‌رود که آیا
آمریکا می‌تواند با ایرانی که در آستانه تولید بمب است – موسوم به
«کشور آستانه‌ای» – کنار بیاید یا نه.
علی واعظ، مدیر بخش ایران در گروه بین‌المللی بحران، می‌گوید ورود
گفتگوها به مرحله فنی نشانه‌ای از «عمل‌گرایی» است و نشان می‌دهد
که بحث برچیدن کامل تأسیسات بیشتر یک موضع‌گیری نمایشی بوده تا
واقعیت مذاکرات.
ایران همچنین پیشنهاد کرده است که برنامه غنی‌سازی خود را به‌صورت
مشارکت مشترک با کشور دیگر – شاید ایالات متحده یا یکی از همسایگان
عرب در خلیج فارس – اجرا کند. به گفته واعظ، چنین طرحی «لایه‌ای
اضافی از نظارت بین‌المللی» ایجاد می‌کند و تضمین می‌دهد برنامه
هسته‌ای ایران صلح‌آمیز باقی بماند.
یک مقام ارشد ایرانی که نخواست نامش فاش شود نیز گفته ایران آماده
است ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به روسیه یا کشور ثالث دیگری
منتقل کند، همان‌طور که در ابتدای اجرای توافق ۲۰۱۵ چنین کرد.
اکنون ایران ذخایری در اختیار دارد که اگر به اهداف نظامی تخصیص
داده شوند، برای ساخت شش بمب هسته‌ای کافی خواهند بود.
بر خلاف مذاکرات ۲۰۱۵، این‌بار کشورهای فرانسه، آلمان، بریتانیا،
روسیه و چین از روند گفتگوها کنار گذاشته شده‌اند.
عراقچی در گفتگو با رسانه‌های ایرانی که همراه او به رم سفر
کرده‌اند گفت آمریکایی‌ها هیچ موضوعی جز برنامه هسته‌ای را مطرح
نکرده‌اند. او تأکید کرد: «به آنها گفته‌ایم موضوع مذاکرات فقط
پرونده هسته‌ای است، و ما وارد هیچ بحث دیگری نخواهیم شد.»
حمید ابوطالبی، دیپلمات پیشین و مشاور سیاسی رئیس‌جمهور سابق حسن
روحانی، در مصاحبه‌ای از تهران گفت حرکت مذاکرات رو به جلو نشانه
مثبتی است، اما موانع زیادی باقی مانده است.
او گفت: «چالش اصلی جزئیات فنی نیست؛ ما قبلاً این موارد را مذاکره
کرده‌ایم. مسئله، دوام توافق است. بدون پایه‌ای سیاسی و دیپلماتیک
باثبات، حتی دقیق‌ترین توافق فنی هم پابرجا نخواهد ماند.»
رسانه‌های ایرانی و برخی مفسران محافظه‌کار تصویری از پرچم‌های
کوچک ایران و آمریکا در کنار هم منتشر کردند؛ تصویری متفاوت از
صحنه‌های همیشگی آتش زدن یا لگدمال کردن پرچم آمریکا در تظاهرات
حامیان حکومت.
________________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|
