تاریخ انتشار :تابستان 2025

آن کبوتر غمگین که از قلب ها گریخته، شرم است.

قسمت پنجم

تفاوت جوک ها و تیکه کلام ها در مقایسه ی دو فرهنگ

تم و بنمایه ی لطیفه ها در یک زبان و فرهنگ بیانگر بسیاری از ویژگی ها و محاسن و نواقص آن فرهنگ است. ایرانیان در ساختن لطیفه از هر موضوعی دستی توانا دارند. نگاهی به فضای مجازی و مقاله ها و کامنت ها و صفحات مجازی شخصی به خوبی این ادعا را اثبات می کند.

یادم می آید در لوگانو در جایی کار می کردم. از همان کارهایی که برای هماهنگ شدن و آشنایی خارجی ها با این جامعه مفید است. از کشورها و فرهنگ های مختلف در آنجا حضور داشتند. چند نفری هم سوئیسی و از اهالی همین شهر بودند.
یک روز به یکی از سوئیسی ها گفتم می خواهی که یک لطیفه برایت تعریف کنم؟ جواب مثبت داد. این لطیفه را برای او تعریف کردم:

«یک روز مردی در ساحل نشسته و در حال نگاه کردن به دریاست و مدام با خودش زیر لب تکرار می کند: آفرین، ماشالله، باریک الله، آفرین…..

مردی از آنجا رد می شود و کمی به او نگاه می کند سپس از او می پرسد که چرا این کلمات تحسین آمیز را بیان می کند و به چه کسی این کلمات را می گوید؟

آن مرد جواب می دهد: «پسرم دو ساعت است که زیر آب رفته و هنوز بالا نیامده است. من ساعت گرفته ام. دقیقا دو ساعت است که زیر آب است و هنوز بالا نیامده. سپس دوباره ادامه می دهد: آفرین پسرم، ماشالله، باریک الله و….»


من به نظر خودم یک لطیفه ی با مزه تعریف کرده بودم و منتظر بودم‌ که آن مرد سوئیسی با خنده جوابم را بدهد. اما صورت او هیچ تغییری نکرد. حتی یک لبخند خیلی سرد هم بر لبانش نقش نبست. وقتی به صورتش دقت کردم، آمیزه ای از تعجب، پس زدن و رد کردن آن لطیفه، تفکر و حتی اندکی ترس‌ بر آن نقش بسته بود و‌گویا تمام این حالات چهره اش به یک سوال ناگفته ختم می شد که شاید حیا یا تعارف مانع شد که آن را از من بپرسد: «آدم چطور در مورد مرگ دیگران لطیفه می سازد، می خندد و انتظار دارد که دیگری هم بخندد؟…»

یک نگاه سطحی به فضای مجازی کافی است تا بفهمیم ما ایرانی ها در مورد هر چیزی، حتی مرگ دیگران لطیفه می سازیم، می خندیم و با همدیگر به اشتراک می کذاریم.

سید علی میری
سوئیس
لوگانو
31/07/2025

________________________________________________________

توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام دریافت نمیشود.