|
اوضاع سياسى عراق
نسان نودينيان
March 23, 2010
با دومين انتخابات پارلمانى اوضاع سياسى عراق وارد
دوره جديدى شده است. هنوز شمارش نهايى راى گيرى و نتيجه انتخابات
اعلام نشده. اما، طبق گزارش هاى اعلام شده، ائتلاف مالكى رئيس
جمهورى كنونى براى دوره آتى با مشكلات جدى روبرو شده است.
براي مالكي و ائتلاف در قدرت كنوني نتايج انتخابات كنوني كمتر قابل
پيش بيني بود. اينها با توجه به موقعيت كنوني شان، قدرت گيري اسلام
سياسي و ناسيوناليسم عرب در زير سايه ميلتاريزم نيروهاي نظامي
امريكا، انگلستان و حمايتهاي همه جانبه جمهوري اسلامي را دست مايه
بدست گرفتن قدرت مملكتي براي دوره آينده در نظر داشتند. جمهوري
اسلامي در روزهاي اول بعد از انتخابات در كمين ارسال پيام به نوري
مالكي نشسته بود كه شمارش هاي جديد فعلا سران اين رژيم را در بهت و
ناباوري به نتايج انتخابات فرو برده است. بهترين گزينه در شرايط
كنوني براي جمهوري اسلامي و اسلام سياسي پيروزي نوري مالكي است.
رايزني و اظهار نظرهاي ضد و نقيض همچنان در محافل و رسانه هاي
عراقي ادامه دارد. (جمعه ١٩مارس) اياد علاوي در بيروت اعلام كرد كه
ليست ائتلاف عراق از ليست نوري المالكي "دولت قانون" پيشي گرفته و
تا كنون در مجلس نمايندگان ائتلاف عراق چند كرسي بيشتر از ائتلاف
نوري مالكي را بدست آورده است. روز شنبه ٢٢ مارس پيروزي "ائتلاف
عراق" بر ليست ائتلافي "دولت قانون" مالكي تلويحا اعلا شده است.
اياد علاوي همچنين اعلام كرده، عجله اي براي تشكيل دولت ندارد،
زيرا تا زمانيكه نوري مالكي بر اسب تك روي در قدرت پايفشاري كند،
در مقابل قدرت تاكنوني او خواهد ايستاد و حاضر نيست كه سياستهاي
دوره چهار ساله گذشته را ادامه دهد. همچنين اعلام كرده تمام
انتصابهاي دولت كنوني در سمت هاي دولتي و قدرت بايد توسط مالكي
"كان لم يكن" اعلام شود. (از اسامي انتصابها اسمي برده نشده، كه
البته اين روش در محافل و دوائر سردمداران كنوني در عراق بيشتر به
مانورهاي ايذايي شباهت دارد). در ضمن اياد علاوي براي اينكه اوضاع
سياسي را بيشتر از اين در آشفتگي آلترناتيو حكومتي قرار ندهد،
ائتلاف با ليست مالكي و تشكيل دولت را نيز رد نكرده است.
در روزهاي شروع راي گيري كه در تعدادي از استانها بويژه در بغداد و
بصره و تعداد ٥ شهر ديگر در حالي كه آرا ائتلاف "دولت قانون" بيشتر
اعلام شده بود، ليست اياد علاوي از تقلب در انتخابات صحبت ميكردند،
كه آنروزها مالكي اعلام كرد كه در انتخابات تقلبي صورت نگرفته، و
از سلامتي انتخابات دفاع كرد. اما در دو روز گذشته مالكي و جلال
طالباني(نخست وزير و رئيس جمهور عراق) در دو روز متوالي شنبه و
يكشنبه ٢١ و ٢٢ مارس در اطلاعيه هاي رسمي از تقلب در انتخابات صحبت
كرده و خواهان باز شماري راي ها شدند. كميسيون انتخابات ديروز
اعلام كرده كه انتخابات سالم است، تقلبي صورت نگرفته و راي گيري
بازشماري آرا را رد كرد.
با روند كنوني، سير اوضاع سياسي و صحنه انتخابات و آرايش دولتي و
حكومتي در پرده ابهام قرار گرفته است. پرونده ها رو ميشوند و
تاكنون ليست "دولت قانون" اعلام كرده كه اياد علاوي به دليل اينكه
مادرش لبناني است نميتواند در سمت نخست وزيري قرار گيرد.
اوضاع سياسي عراق و رهبري قدرت دولتي براي ايران مساله مهم و در
ارتباط با سلام سياسي تابعي از مانور و قدرتنمايي در منطقه است. با
حمله نظامي امريكا و انگليس به عراق در سال ٢٠٠٣ جمهوري اسلامي و
اسلام سياسي قدرتمندتر در سطح منطقه ابراز وجود كرده اند. دولتهاي
جعفري(ليست ملي عراق، متشكل از مجلس اعلا، جريان مقتدا صدر و حزب
فضيلت اسلامي، سه حزب اسلامگراي شيعه) و "دولت قانون" نوري مالكي
به اهداف سياسي و قدرتگيري اسلام سياسي تحت هژموني جمهوري اسلامي
كمك كرده، و عملا مناسبات دولتي و كشوري عراق را تحت سلطه سياسي و
ائدئوژيك خود قرار داده اند. هر چند نوري مالكي و حزب الدعوا از
خود تصويري ناشي از فاصله گرفتن از اسلامگرايي شيعي نشان داده اند،
و اين نيز خود موجبات راي بالاتري به نسبت ائتلاف ليست اسلامگراي
شيعه به رهبري جعفري را سبب شده است، با اين وجود، با پيشي گرفتن
ليست اياد علاوي به اين جبهه ها و هژموني اي كه اسلام سياسي در
منطقه بويژه در مناطق شيعه نشين و بخشهايي از كردستان عراق پيدا
كرده بود، ضربات قابل توجهي وارد خواهد شد.
ميزان مشاركت مردم در مناطق سني نشين، با وجود نا امني بالا و
تهديدات القاعده و بمب گذاري از قبل و در هنگام انتخابات بيشتر از
مناطق ديگر اعلام شده. در اين مناطق مشاركت در انتخابات تا حد
٦٤درصد بوده، در صورتيكه در مناطق شيعه نشين كه از موقعيت "امن"
تري به نسبت ساير استانهاي برخوردار بوده، ميزان مشاركت تا ٤٦درصد
برآورد شده است. نا گفته پيداست كه مشاركت بالاي مناطق سني نشين در
حمايت از ليست اياد علاوي بوده، كه اين نيز خود نشان ميدهد كه
بخشهايي نسبتا وسيع از عراق اينبار ميخواهند شانس خود را در حكومتي
غير اسلامگرا با تجربه تاكنوني از دولتهاي جعفري و مالكي تجربه
كنند. در چنين وضعيتي اقبال اسلام سياسي تحت هژموني جمهوري اسلامي
رو به افول خواهد گذاشت و با قدرتگيري ليست ائتلاف عراق به رهبري
اياد علاوي كه خود را سكولار مينامند، اقبال حضور و دخالت عربستان
سعودي كه تاريخا از حاميان پر و پاقرص القاعده و دارو دسته هاي
وابسته به اين جريان است، بيشتر ميشود.
اما، آنچه در دل تحولات كنوني در عراق ديده ميشود، پديده دخالت
فعالتر مردم به منظور حاشيه اي كردن نفوذ گرايش قومي ـ مذهبي، است.
در دوره هاي گذشته كه با جبهه بندي قومي و مذهبي آرايش پارلمان و
قدرت سياسي را رقم ميزدند، اينبار مردم بشكل آگاهانه وارد صحنه
سياست شده و با وجود فضاي نا امن و بشدت امنيتي، با وجود تهديدات
دار و دسته هاي مسلح و شرور اسلامي از جمله القاعده، بشكل فعال در
انتخابات شركت كردند. كه البته شركت فعال مردم بويژه در شرايطي كه
ليست و اقبال اسلامگرايي شيعه(ليست جعفري) و "دولت قانون" در دوره
افول قرار گرفته، جمهوري اسلامي از وضعيت كنوني نا خشنود ميباشد، و
به هر درجه كه جامعه تحت پرچم هر نوع سكولاريسمي كه امروز در هيئت
اياد علاوي خود را نشان ميدهد، فعال و به سرنوشت خود مستقيم تر فكر
و دخالت كند، افول اسلام سياسي به مراتب بيشتر خواهد شد.
انتخابات دوره دوم پارلمان در عراق ميرود كه صحنه سياسي و آرايش
نيروهاي اجتماعي درگير در جامعه را تغيير دهد. آنچه مايه تاسف و
درد بسيار است، عدم حضور فعال جنبش كارگري، و جريانات چپ و
كمونيستي در صحنه سياسي و آلترناتيو قدرت سياسي، ميباشد. طبقه
كارگر در عراق سنتا در محور تغيير و تحولات سياسي حضور داشته است.
سابقه و مبارزه طبقه كارگر متشكل سنتي ديرينه در سياست عراق داشته،
اما در دو و سه دهه گذشته، در دوره حاكميت صدام فاشيست و در دو دهه
گذشته با وجود ميلتايرزم نظامي امريكا و از جمله از دوره حمله
نظامي امريكا و متحدينش به عراق بعد از رويدادهاي "جنگ خليج"، و در
حالي كه جامعه عراق در معرض نابودي قرار گرفت، مدنيت و زندگي مدني
زير سايه ميلتاريزم نظامي امريكا و جنگ قومي و مذهبي به انهدام
اجتماعي جامعه و مراكز توليدي و صنعتي از جمله صنايع نفت، كارخانه
هاي بزرگ توليد سيگار و مراكز كار شركت هاي نساجي و ديگر مراكز، را
تحت تاثير قرار دارد، طبقه كارگر و چپ جامعه ضربه پذيرتر شده و
اكنون ما شاهد عدم دخالت فعال، سازمانيافته اين بخش عمده از جامعه
هستيم.
در دو دهه گذشته جامعه عراق دستخوش تحولات مخربي شده است. مردم
عراق در دل جنگ هشت ساله ايران و عراق ضربات جاني، مالي و اقتصادي
را متحمل شدند. بارها از محلهاي مسكوني، كار و توليدي آواره شدند،
بيكاري وسيع در جامعه بشكل گسترده و وسيعي، مردم و شهروندان اين
جامعه را در معرض نابودي قرار داد. براي دوره اي نسبتا طولاني
جامعه مدني عراق تبديل به اردوگاه هايي شد، كه شهروندان آن از حق
هر نوع حقوق شهروندي محروم شدند. نا امني و مصيبت هاي جاني و
اقتصادي مردم عراق، مملكتي كه در شمار كشورهاي ثروتمند با بيشترين
درآمدهاي اقتصادي در خاورميانه، در رديف اولي ها قرار داشت، تبديل
به مملكت و جامعه اي ويران، با مردمي آواره، و دستخوش مانورهاي
خانمان برانداز تروريسم اسلامي، و ميلتاريزم نظامي شد.
در اين مطلب، به اوضاع سياسي كردستان عراق، صف بندي جريانات سبز و
آبي، جبهه بندي جناح ها و احزاب موجود، حزب دموكرات كردستان عراق
به رهبري مسعود بارزاني، اتحاديه ميهني به رهبري جلال طالباني و
روند تغيير(گوران) به رهبري نوشيروان مصطفي بطور مفصل نپرداخته ام.
بررسي و بحث در مورد صف وبندي احزاب كردي و اسلامي در كردستان
عراق، خود بطور مجزا لازم است. هر چند اوضاع سياسي عراق خود بطور
مستقيم در آرايش و صف بندي نيرو و احزاب سياسي تاثير دارد. نكته
قابل توجه در شرايط كنوني و اقبال بالايي كه ليست عراق به رهبري
اياد علاوي در كركوك در كسب آرا بالا بدست آورده است، ميباشد.
استان كركوك و شهر كركوك در دو دهه گذشته براي دولتمردان در اريكه
قدرت، و براي احزاب سياسي كرد، و براي تركيه مساله اي پروبلماتيك
بوده و ميباشد. كركوك بدليل موقعيت اقتصادي و نفت خيز بودنش در
شمال و جنوب عراق موقعيت استراتژك سياسي و اقتصادي دارد. در دوره
دوم انتخابات ليست اياد علاوي از همه احزاب موجود پيشي گرفته و
جريان و روند اپوزيسيون احزاب حاكم، روند تغيير نيز راي بالايي را
كسب كرده است، اين مساله در دوره آتي اوضاع سياسي و سرنوشت قدرت
سياسي و حاكميت در شمال كردستان را تحت تاثير قرار خواهد داد، بر
آرايش نيرو و احزاب سياسي تاثير مستقيم و بلافصل خواهد گذاشت.
اما، آنچه براي مدنيت و حقوق اجتماعي و مبارزه طبقاتي(در كركوك
طبقه كارگر در مراكز توليدي و صنعتي و صنايع نفت قدرتمند و
مزدبگيران اين صنايع در سطح ده ها هزار نفري هستند)، آزادي فعاليت
سنديكا و اتحاديه هاي كارگري، آزادي فعاليت سازمان و نهادهاي مدافع
حقوق زنان و احزاب سياسي مهم است، تضمين و با قبال بالايي براي
تاثير و دخالت موثر و تعيين كننده، بازسازي زندگي اجتماعي، حقوق
شهروندي، فعاليت سياسي و طبقاتي در اين شهر است. اين مهم در دست
توانا و در شرايط كنوني اما بي رمق كارگران و شهرونداني آن جامعه
است.
سوال اين است، اگر مردم در انتخابات شركت فعال و بدرجه بالايي
آگاهانه داشته اند، و اگر بخش عمده جامعه در شمال(وجود اپوزيسيون
آبي(روند تغيير) ميرود، آرامش، قدرت و يكه تازي احزاب حاكم كردي را
بخطر بيندازد، اگر ليست اياد علاوي با پرچم سكولاريسم اقبال
جريانات اسلام گرا شيعي و جناح هاي تندرو و افراطي اسلامي را به
چالش كشيده، و اگر در تاريخ سياسي ـ اجتماعي عراق زنان در اين كشور
با ميزان بيشتر از بيست درصد امكان كانديد شدن، و به همان ميزان
دخالت را پيدا كرده اند، و اگر در انتخابات كنوني ما شاهد، ضعيف
شدن صف بندي سنتي و ارتجاعي قومي ـ مذهبي به نسبت دوره هاي چند سال
گذشته هستيم، با وجود اين فاكتورها، جامعه و مردم شهروند اين جامعه
وارد دوره جديدي به نفع تغيير زندگي، برخورداري از حقوق شهروندي،
مدنيت و آرامش و زندگي اجتماعي عادي بدور از تروريسم قومي ـ مذهبي
، خواهند شد! كودكان ما، از رنج و ترس تروريسم و بمب رها خواهند
شد! حقوق شهروندي و اجتماعي به جامعه برخواهد گشت!؟ روند آتي اوضاع
سياسي اگر حقوق شهروندي، تامين امنيت، رفاه و آسايش و زندگي انساني
و عاري از بمب و تروريسم، زن ستيزي و آوارگي را پايان ندهد. در
اوضاع سياسي و سرنوشت جامعه بر همان پاشنه اي خواهد چرخيد كه
تاكنون بوده.
نسان نودينيان ٢٣مارس ٢٠١٠ كلن(آلمان)
|
