|
سونامی ویکیلیکس/ آب در خوابگه صاحبان قدرت
- (۱) فرح شیلاندری و حسام منتظری
گزارش تحقیقی مشترک فرح شیلاندری و حسام منتظری
ویکیلیکس چیست و چه می گوید؟
ویکیلیکس وبسایتی است که نام ترکیبی خود را از بخش اول نام دایره المعارف
اینترنتی "ویکیپدیا" وام گرفته و بخش دوم را با زیرکی از واژۀ لیکس Leaks
به معنای "نشت یا درز کردن" استفاده کرده است که بنابر نوع عملکرد این
وبسایت می توان آن را منبع "نشت اطلاعات" یا "درز کردن اطلاعات" محرمانه
انگاشت. ویکیلیکس اطلاعات و اسناد طبقه بندی شدۀ منابع دیپلماتیک امریکا را
از تاریخ بیست و هشتم دسامبر سال 1966 تا بیست و هشتم فوریۀ 2010 که از
سفارتخانه های این کشور در سراسر جهان به امریکا و یا برعکس مخابره شده اند
به صورت تدریجی منتشر می کند. این وبسایت چهار سال پیش توسط "جولیان آسانژ"
طبعۀ کشور استرالیا طراحی شده است، که هم اکنون در بازداشتگاهی در لندن به
سر می برد، و هدف خود از انتشار اطلاعات را چنین بیان می کند: همانگونه که
پدر مدیسون گفته است "آگاهی همواره بر نادانی حاکم است؛ و مردمی که می
خواهند حاکم خود باشند باید به نیروی دانش و آگاهی مسلح گردند" این فلسفۀ
اولیۀ انقلاب امریکا الهام بخش همۀ کارهای ما در ویکیلیکس است.
اطلاعات و اسنادی که در ویکیلیکس با عنوان کابل از آنها یاد می شود
دستوراتی هستند که از وزارت امور خارجۀ امریکا به سفارتخانه های این کشور
دربارۀ دولت های محلی و جزئیات فعالیت های دولت امریکا در هر کشوری ارسال
شده اند. تعداد این اسناد 251،287 سند محرمانه است که از 274 سفارتخانه و
دفاتر دیپلماتیک رد و بدل شده اند و از این تعداد 15،652 کابل، مُهر سری،
101،748 کابل مُهر محرمانه و 133،887 کابل مُهر غیرطبقه بندی شده دارند
گرچه حتی اسناد غیرطبقه بندی شده نیز شامل اطلاعات حساس هستند. این کابل ها
بایگانی اسناد تاریخی بسیار مهم بوده و شامل مسائل جهانی همچون ژئوپلوتیک،
دموکراسی، حقوق بشر، نقش قانون، منابع ملی و تجارت جهانی است.
ویکیلیکس چگونگی دستیابی به این اطلاعات را فاش نمی سازد و می گوید "ما از
منابع اطلاعاتی خود محافظت می کنیم و به دلایل امنیتی نمی توانیم منابع خود
را افشا کنیم." کابل های سفارت امریکا حاوی مسائل جدی برای کشورهای مختلف
جهان با حضور دیپلماتیک امریکا است. این کابل ها به طور عمده پنج سال گذشته
را تحت پوشش قرار می دهند و تا سال 1966 به عقب برمی گردند. ویکیلیکس می
گوید "از آنجا که آگاهی از آنچه در جهان می گذرد بر تصمیم گیرهای ما تاثیر
می گذارد، این مواد اطلاعاتی باید به تغییر و اصلاحات سیاسی بیانجامند."
روزنامه ای در یکی از مقالات خود نوشته است "این افشاگری ها، خاورمیانه را
به بی ثباتی خواهد کشاند." اما ویکیلیکس عقیده دارد این کابل ها نه تنها
خطر بی ثباتی خاورمیانه را به دنبال نخواهد داشت بلکه فرصتی برای تثبیت
ثبات و امنیت و ایجاد اصلاحات در خاورمیانه خواهد بود.
جولیان آسانژ کیست؟
جولیان پل آسانژ (Julian Paul Assange) سی و نه ساله، فعال اینترنتی و
روزنامه نگار تبعۀ استرالیا است. وی در سال 1971 در کوئینزلند استرالیا
بدنیا آمد. در 1987، زماني كه فقط 16 سال داشت وارد كار «هك» كردن سایت های
اینترنتی شد و سايت دانشگاه استراليا و مخابرات كانادا را هك كرد. در سال
1991 پليس فدرال استراليا به خانه او در ملبورن حمله كرد. در 1992 به 24
مورد «هك» اعتراف كرد و 2100 دلار استراليا جريمه پرداخت. آسانژ پیش از
آنکه نقش فعلی خود به عنوان سخنگو و سردبیر ویکیلیکس را داشته باشد،
دانشجوی ریاضیات و فیزیک، هکر و برنامه‌نویس کامپیوتر بود، از جمله در
ساختن نرم افزاری که کارکنان سازمان های حقوق بشری از آن استفاده می کردند
دست داشت. آسانژ در سال 2006 میلادی صفحه اینترنتی ویکیلیکس را بر اساس
این باور بنیان گذاشت که هرکس از پنهانکاری های فریبکارانه سازمان های بزرگ
اسنادی در دست دارد در آنجا افشاگری کند. در حال حاضر ویکیلیکس دارای پنج
کارمند ثابت، چهل داوطلب و حدود 800 نفر همکار پاره وقت است. اگرچه تمامی
روزنامه‌ها او را بنیانگذار یا رئیس ویکیلیکس نامیده‌اند او این ادعا را رد
کرده و گفته است "من خود را بنیانگذار ویکیلیکس نمی‌دانم." آسانژ مدعي
آزادي كامل بيان، مخالف سانسور و فعال عرصه روزنامه نگاري تحقيقاتي است.وی
كار خود را با انتشار اسناد كشتار كنيا آغاز كرد، بعد به مسئلۀ خليج
گوانتانومو، و پس از آن به افشای مسائل مربوط به افغانستان و عراق پرداخت.
جولیان آسانژ در تاریخ هفتم دسامبر 2010 با قرار قبلی، خود را به پلیس لندن
معرفی کرده است و هم اکنون در بازداشتگاهی در لندن به سر می برد.
ویکیلیکس چه نوع اسنادی را افشا کرده است؟
ویکیلیکی در سایت رسمی خود دربارۀ این اسناد می گوید "این کابل ها نشان می
دهند تاچه حد امریکا در مورد متحدان خود و نیز اتحادیۀ اروپا جاسوسی می
کند؛ چشم خود را بر فساد و نقض حقوق بشر در دولت های دست نشاندۀ خود می
بندد؛ معاملات پشت پرده با کشورهای به اصطلاح بی طرف دارد؛ برای شرکت های
تجاری امریکایی لابی می کند؛ و دیپلمات های امریکایی از چه ابزارهای برای
پیشبرد اهداف خود استفاده می کنند. این افشاگری ها تناقض میان تصویر عمومی
امریکا و آنچه پشت درهای بسته می گوید را نشان می دهند. در مدارس امریکا به
کودکان می اموزند که جورج واشنگتن (نخستین رئیس جمهور امریکا) هرگز دروغ
نمی گفت. اگر جانشینان وی به همین اصول اخلاقی پایبند بودند، سیل اسناد
افشادۀ امروز باید برای آنان مایۀ شرمساری می بود. درعوض، دولت امریکا به
دولت های دیگر در سراسر جهان (حتی به فاسدترین آنان) در مورد این افشاگری
ها هشدار داده و خود را نیرومند جلوه می دهد."
براساس سیستم برچسب گذاری وزارت امور خارجۀ امریکا، پرشمارترین موضوعات
مورد بحث در این اسناد عبارتند از:
• روابط سیاسی خارجی (145,451 سند)
• امور داخلی دولت (122,896 سند)
• حقوق بشر (55,211 سند)
• شرایط اقتصادی (49,044 سند)
• تروریست ها و تروریسم (6,532 سند)
نمودار داده های اسنادی
جولیان آسانژ در آخرین یادداشت خود پیش از معرفی خود به پلیس لندن می نویسد:
" ویکیلیکس نوع جدیدی از روزنامه‌نگاری را پدید آورد: روزنامه‌نگاری علمی.
ما با دیگر مراکز رسانه‌ای همکاری می‌کنیم تا خبرها را به دست مردم برسانیم
و نیز به آنها ثابت کنیم که این خبرها واقعیت دارند. روزنامه‌نگاری علمی به
شما این امکان را می‌دهد که یک گزارش خبری را بخوانید و تنها با یک کلیک،
سند اصلی را که این گزارش بر اساس آن نوشته شده، روی اینترنت بیابید. به
این ترتیب شما می‌توانید قضاوت درستی داشته باشید: آیا این گزارش،
دربرگیرنده واقعیت‌ها است؟ آیا روزنامه‌نگار در گزارش واقعیت‌ها دقت لازم
را داشته است؟"
ویکیلیکس تا امروز برخی حقایق تلخ پیرامون جنگ عراق و افغانستان و نیز
انواع گوناگون فساد در میان سیاستمداران بلندپایه کشورهای مختلف را افشا
کرده است. آسانژ می گوید " ویکیلیکس تنها جایی نیست که اسناد سفارتخانه‌های
آمریکا در آن منتشر شده. رسانه‌های دیگری هم مانند گاردین در انگلیس،
نیویورک‌تایمز در آمریکا، ال‌پاییس در اسپانیا، اشپیگل در آلمان و … هم این
اسناد را منتشر کرده‌اند. با این حال این ویکیلیکس است که در نقش
هماهنگ‌کننده برای دیگر گروه‌های رسانه‌ای ظاهر شده و به همین خاطر است که
آماج شدیدترین حملات و سنگین‌ترین اتهامات دولت آمریکا و هم‌پیمانانش قرار
گرفته است." در این یادداشت، جولیان آسانژ اسناد افشا شده را به ترتیب زیر
مورد اشاره قرار می دهد:
• ایالات متحده در اقدامی که نقض بارز معاهدات بین‌المللی است، از
دیپلمات‌های خود خواست که اطلاعات و حتی وسایل شخصی (از جمله DNA، اثر
انگشت، اسکن عنبیه چشم، کارت‌های اعتباری و شماره‌های تماس، رمزهای عبور
اینترنتی و عکس کارت‌های شناسایی) مقامات سازمان ملل و گروه‌های حقوق بشری
را بدزدند. شاید حتی دیپلمات‌های استرالیایی سازمان ملل هم هدف چنین
اقداماتی بوده باشند.
• ملک عبدالله، پادشاه عربستان از آمریکا خواسته است که به ایران حمله کند.
• مقامات اردن و بحرین خواستار متوقف ساختن برنامه هسته‌ای ایران از هر راه
ممکن شدند.
• مشارکت انگلیس در جنگ عراق برای حفاظت از «منافع آمریکا» بود.
• سوئد به صورت پنهانی عضو ناتو است و اطلاعات آمریکا از طریق پارلمان این
کشور به دست می‌آید.
• آمریکا سخت در تلاش است تا کشورهای دیگر را متقاعد کند که زندانیان
گوانتانامو را تحویل بگیرند. باراک اوباما گفت تنها در صورتی ملاقات با
رییس‌جمهور اسلوونی را می‌پذیرد که این کشور یکی از زندانیان را تحویل
بگیرد. به یکی از کشورها میلیون‌ها دلار داده شد تا بازداشت‌شدگان را تحویل
بگیرد.
آیا این اسناد جعلی است؟
بحث ها و مسائل پیرامون چگونگی و نیز منابع اصلی دستیابی ویکیلیکس به اسناد
یا کابل های وزارت کشور و امور خارجۀ امریکا بسیار، پیچیده و نیز گوناگون
است اما آنچه دولت و سیاستمداران امریکایی تاکنون مطرح نکرده اند، جعلی
بودن این اسناد است. واکنش های سیاستمداران امریکایی به افشاگری ویکیلیکس
تاحدودی تند و خشونت آمیز بوده است اما در زمینۀ صحت و اعتبار اسناد مورد
اشاره هیچ نوع انکار یا تکذیبی صورت نگرفته است.
جولیان آسانژ دربارۀ این واکنش ها می گوید "من متهم به «خیانت به میهن»
شده‌ام، با این‌که من شهروند استرالیا هستم، نه آمریکا. چندین مکالمه تلفنی
بسیار جدی در آمریکا انجام شده که در آنها خواستار «از بین بردن» من توسط
نیروهای ویژه آمریکایی شده‌اند. سارا پیلن می‌گوید من باید «مانند اسامه بن
لادن، دستگیر و کشته» شوم و جمهوری‌خواهان طرحی به سنا برده‌اند که مرا به
عنوان «تهدیدی فراملی» اعلام کنند تا حذف من آسان‌تر شود. یکی از مشاوران
نخست‌وزیر کانادا رسما در تلویزیون ملی این کشور خواستار ترور من شد. اعضای
متنفذ دولت استرالیا کاملا مطیع امر مقامات ایالات متحده‌اند و حتی حاضرند
تا جایی پیش بروند که پاسپورت استرالیایی‌ام را باطل کنند، یا حامیان و
هواداران ویکیلیکس را تحت تعقیب و آزار قرار دهند.”
آنچه مسلم است جرم آقای آسانژ فعالیت های اخیر ویکیلیکس در ارتباط با افشا
و در دسترس قرار دادن دویست و پنجاه هزار سند از پیام ها و مکاتبات محرمانۀ
وزارت خارجه و دفاع آمریکا، پرده برداشتن از توطئه های پشت پرده دولت
آمریکا در خاورمیانه و در میان سایر دولت های حاکم است. در بخش دوم این
گزارش تحقیقی به بررسی دقیق اسناد افشا شده پرداخته خواهد شد.
منبع : اینترنت
_______________________________________________________
|
