|
تاریخ انتشار :09.09.2015
راه حل
سوریه چیست؟
عباس گویا
این یادداشت امیدوار است به بحثی درباره راه حل انسانی معضل سوریه
از منظر چپ سوسیالیستی دامن بزند.
جنبش وسیع و همگانی و سیاسی جاری بر سر معضل پناهندگی در اروپا
بنظر میاد سوسیالیستها را بار دیگر دچار سردرگمی كرده است. برخی به
تحلیل علل و راه حلها از چشم حاكمان اكتفا كرده و تحرك مردم را
صرفا از سر ترحم "انساندوستانه" میدانند. بعبارت دیگر، از آن منظر
جنبش جاری جائی در راه حل ریشه ای معضل خاورمیانه ندارد. بخشی نیز
دنباله روان تحرك شده اند و برای مردم كف میزنند. این چپ تا این
لحظه قالب سیاسی تحرك را نتوانسته است فرموله كند و در مقابل توده
مردمی كه باید در صحنه نگه داشته شوند بگذارد.
در سال ١٩٨٩ فدراسیون پناهندگان ایرانی (فدراسیون) با دو مشخصه
بنیاد نهاده شد. یك: همبستگی پناهجویان و مزدبگیران كشورهای میزبان
راه حل معضل پناهندگی است. دو: پناهندگی پدیده و معضلی سیاسی است و
معضل پناهندگان ایرانی مستقیما نتیجه حاكمیت جمهوری اسلامی در
ایران است. بیست و شش سال بعد، مشخصه اول آن نهاد در یك سطح وسیع
اجتماعی عینیت یافته است. "حل معضل پناهندگی بدست خودمان" دیگر
شعار نیست. تلاش جمعی از فعالین سیاسی نیست. همیاری وسیع مردم حول
شعار"پناهنده خوش آمدی" در اروپای بحران زده، و خصوصا در یونان فلك
زده، مصداق كارگران با آزادی خود كل جامعه را آزاد میكنند ماركس
است. معضل پناهنده معضل كارگر است. همین همبستگی است كه امروز
كامرون و مركل و پاپ و هارپر را در منگنه قرار داده، آنها در
تلاشند با بذل و بخشش "بزرگ منشانه" دول و كلیساهایشان این تحرك
وسیع را مهار كنند. در هر صورت این تحرك اثباتی به مشخصه اول
فدراسیون ــ حداقل در بدو تاسیسش ــ بود: مزدبگیران اروپائی و
پناهجویان در یك دیالوگ و همكاری انترناسیونالیستی و انساندوستانه
پناهندگی را "درد مشترك" قلمداد كردند و برای حل آن با اتومبیل های
شخصی به مجارستان رفتند و آنها را به اتریش و آلمان بدرقه كردند،
درب خانه هایشان را به آنها گشودند.
بیان كنكرت مشخصه دوم فدراسیون امروز معضل اصلی چپ در جنبش جاری
حمایت از پناهندگان است: فرموله كردن و از آنطریق هدایت این جنبش
عظیم برای حل ریشه ای معضل پناهندگی در خاورمیانه. در این مسیر، چپ
باید بتواند ائتلاف مركل و اوباما و هارپر و خامنه ای و اسد و
پوتین و شیوخ عربستان سعودی و داعش و اردوغان را به پدیده پناهندگی
در خاورمیانه نشان دهد. همین دولتمردان امروز در كنار اعلانهای باز
كردن محدود مرزها به پناهندگان، بار دیگر نوار قدیمی "عملیات نظامی
بیشتر در خاورمیانه" را بعنوان راه حل ریشه ای به مردم ارائه
میدهند. چپ هاج و واج ایستاده است. یا نقش ژورنالیستی را بازی
میكنند كه بازی قدرت بالائی ها را تجزیه و تحلیل میكند یا صرفا
برای همبستگی فی الحال ایجاده شده مردم كف میزند. انگار مردم
انتظار هورا كشیدن برای خودشان دارند.
سوریه در جنبش جاری حمایت از پناهجویان، جایگاه خاصی پیدا كرده است.
قضیه صرفا عكس دلخراش آیلان نیست. داستان بر سر اینست كه سوریه
واقعا بیشترین تعداد پناهدنگان را دارد. به همین دلیل هم بود كه
احتمال اینكه آیلان سوری از آب درآید بسیار بیشتر از آن بود كه
سودانی باشد. بهرحال، تمركز روی سوریه است. چپ سوسیالیستی باید
راجع به معضل سوریه راه حل ارائه دهد و آنرا در مقابل این توده
قرار دهد. اولین قدم در این راه افشای تمام نیروهای درگیر در آن
است. مطالبه ختم جنگ قطعا خواست پایه ای این جنبش میتواند باشد اما
این مطالبه بتنهائی كافی نیست چون بلافاصله پرسیده میشود: چگونه؟
شمای كلی از موقعیت جاری: جنگ جهانی در سوریه
سوریه به صحنه ای برای جنگهای نیابتی دو بلوك جهانی سرمایه داری
برای اولا شكست دادن قطعی نظم نوین جهانی و ثانیا تثبیت قدرت یك
بلوك تبدیل شده است. اگر چه جمهوری اسلامی یكی بازیگران اصلی آن
است، اما راس این دعوا در بلوك مقابل غرب، جمهوری اسلامی نیست.
روسیه است. آرایش دولتها از قرار زیر است.
٢٢ دولت درگیر
بلوك حامی اسد: دولتهای سوریه، جمهوری اسلامی، روسیه، چین، آنگولا،
ونزوئلا، كره شمالی، بلاروس و عراق
بلوك حامی اپوزیسیون:
الف. دولتهای حامی گروههای اسلامی القاعده ای: آمریكا، انگلیس،
فرانسه، عربستان سعودی، تركیه، قطر، آلمان، مصر، كانادا، اردن،
امارات
ب. دولتهای مدعی حامی نیروهای كرد: آمریكا، انگلیس، فرانسه، بحرین،
مراكش، آلمان، كانادا، اردن، امارات
پ. دولتهای حامی داعش: تركیه، عربستان سعودی، قطر
١٣٠ گروه نظامی و ارتش
در جبهه اسد:
الف) ارتش سوریه ب) جمهوری اسلامی از طریق سپاه پاسداران، لشگر قدس
و بسیج پ) نیروهای نظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی شامل حزب اله
لبنان، گروه ارتش آزادیبخش فلسطین و ٣٠ گروه دیگر ت) مستشاران و
محدود پیاده نظامهای روسیه
در جبهه مخالفان اسد:
الف) نیروهای ساخته پرداخته و یا مورد حمایت غرب ١) َارتش آزادیبخش
سوریه كه شامل ٣۵ گروه مسلح است ٢) شبكه القاعده و موتلفان كه شامل
٢٤ گروه میشود ٣) سیزده "اتاق مشترك"
ب) نیروهای درگیر در كردستان ١) پ ك ك، و پ گ، و پ ج، ه اكس پ،
یكتی + گروههای حامی پ ك ك از كردستان عراق ٢) گردان آزادی بین
المللی شامل پنج گروه مسلح ٣) ائتلاف آتشفشان هرات شامل ٨ گروه
مسلح ٤) سه "قبیله" عرب ۵) چهار گروه متفرقه از جمله آنارشیستها
پ) داعش كه حدود نیمی از كشور كه اساسا متروكه است را تحت كنترل
دارد.
تلفات و خسارات
كشتار: سازمان ملل آنرا حدود ٢۵٠ هزار نفر و نیروهای اپوزیسیون
كشتار ناشی از جنگ را بالای ٣٢٠ هزار نفر تخمین میزنند
مجروحان: بین نیم تا یك میلیون نفر
آورگان: به تخمین سازمان ملل بیش از ٧ میلیون و ششصد هزار نفر
آواره شده اند كه حدود چهار میلیون نفر از آنها به كشورهای همجوار
(تركیه نزدیك به دو میلیون نفر، لبنان بیش از یك میلیون و دویست
هزار نفر، اردن نزدیك به ششصد و پنجاه هزار نفر و عراق نزدیك به
٢۵٠ هزار نفر) و مابقی در سوریه آواره اند.
تعداد كسانیكه به كمك فوری و حیاتی نیاز دارند: سازمان ملل تعداد
آنها را بیش از ١٢ میلیون و ششصد هزار نفر تخمین زده است.
خسارات: بیش از نیمی از كشور مسطح شده است.
با داشتن تصویر بالا چه راه حل انسانی را میتوان مقابل جنبش جاری
حمایت از پناهندگان در اروپا قرار داد؟
بنظر من قبل از هر چیز باید قاتلان و عاملین اصلی را معرفی و از
تصویر بالا ایزوله كرد تا بتوان به راه حل ممكن رسید. قبل از آن یك
واقعیت را میتوان از تصویر بالا دریافت. جمعیت سوریه در سال ٢٠١٣
بالغ بر ٢٢ میلیون نفر تخمین زده شده است. جامعه ای كه نزدیك به ١٣
میلیون نفر از این تعداد به كمك فوری و حیاتی احتیاج دارند، مستاصل
تر از آن است كه بتوان انتظار راه حل انسانی را از درون آن یافت.
حتی عراق در مقایسه با سوریه جامعه ای "خاكستری" است. سوریه بمعنای
دقیق كلمه جامعه ای فرو رفته در سیاهترین سناریوی ممكن است. سوریه
بمعنای دقیق كلمه محل تركتازی دول مختلف جهان برای تصفیه
حسابهایشان شده است، در سوریه یك "جنگ جهانی" براه افتاده است.
قصابهای این صحنه اما بترتیب اجرای نقش جمهوری اسلامی، ارتش سوریه،
جریانات اسلامی در اپوزیسیون و ارتش آزادیبخش سوریه هستند. نقش
جمهوری اسلامی در كشتار، آوارگی و خانه خرابی مردم بسیار بیشتر از
داعش بوده است. اینرا باید در نظر داشت. داعش بدون حمایت تركیه و
عربستان سعودی بسرعت كله پا میشود. روسیه، اگر چه تجهیزات مدرن
نظامی و مستشاران نظامی اش نقش مهمی در حمایت از اسد بازی كرده است،
اما ارتش آن تا كنون حضور نظامی برجسته ای در سوریه نداشته است.
راه حل سوریه در نتیجه بیش از آنكه روی داعش تمركز كند باید روی
جمهوری اسلامی متمركز شود. ثانیا، افشای نقش غرب در حمایت از شبكه
القاعده ونقش تركیه و عربستان سعودی در حمایت از داعش سرنخ هائی در
یافتن راه حل كنكرت بدستمان میدهند. جنبش جاری در اروپا میتواند به
اشكال مختلفی در حل معضل سوریه دخیل شود.
ترجیح میدهم در همینجا این یادداشت را خاتمه دهم تا در دیالوگ
احتمالی با كسانیكه مایلند وارد این بحث شوند به راه حل قطعی و
كنكرت از زاویه چپ سوسیالیستی برسیم.
________________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|
