|
تاریخ انتشار: 29.05.2014
سانسور کتاب در اسلام وشریعت
لیلی گلستان، مترجم شناخته شده ایرانی روز یکشنبه (۴ خرداد-۲۵
می) با بیان اینکه مسوولان وزارت ارشاد برای تجدید چاپ یکی از
کتاب‌هایش، «دو برابر خود کتاب اصلاحی فرستاده‌اند»، به خبرگزاری
ایسنا گفت: «باید ایراد‌ها را بخوانید و قاه قاه بخندید و بعد به
ابعاد فاجعه بیشتر پی ببرید.»
وی ادامه داد: «برای خنده یک نمونه را می‌آورم: “دست رد بر سینه‌اش
زد…” اصلاحی آمده که این را بردارید و به جای “سینه” چیز دیگری
بگذارید. خنده‌دار نیست؟»
در تازه‌ترین گفت‌وگویی که با رییس اداره کتاب یا همان بخش سانسور
وزارت ارشاد در مطبوعات ایران منتشر شده، خبرنگار برای این مقام
دولتی نمونه‌ای از سانسور دولت را آورده است: در داستانی هرجا واژه
«عرق» بوده است توسط کامپیوتر تبدیل به «نوشیدنی» شده بود و به
دلیل مكانیكی بودن این جابه‌جایی‌ها در بخشی از كتاب آمده بود: «نوشیدنی
شرم بر پیشانی‌ام نشست»!
این نوع «سانسور خودکار» از سوی اداره کتاب برای دقت بیشتر و جا
نیفتاده واژه غیرشرعی و خلاف عفت عمومی انجام می‌گیرد.
اداره کتاب تا کنون حاضر نشده است که اسامی کسانی را که به سانسور
کتاب‌ها می‌پردازند معرفی کنند؛ اما گفته میشود که بخش مهم این
سانسورچی‌ها همان نویسندگان نزدیک به دولت هستند که به «نویسندگان
متعهد» در جمهوری اسلامی معروف شده‌اند.
یک مترجم باسابقه در انتقاد به نحوه صدور مجوز کتاب در وزارت فرهنگ
و ارشاد گفت: «با تغییر دولت فکر می کردیم شرایط عوض میشود، ما
نخواستیم آنها معجزه کنند و یا ممیزی کتاب را بردارند، اما همین که
ممیزی عقلانی شود برای ما کافی است.»
خشایار دیهیمی به خبرگزاری ایسنا گفت که شرایط ممیزی در دولت جدید
تغییر نکرده و همان بروکراسی برپاست. به اعتقاد او ممیزها با شرایط
جامعه ناآشنا هستند و «انگار از مریخ آمدهاند».
ناشران در ایران برای انتشار کتاب باید نسخه ای از آن را در اختیار
وزارت ارشاد قرار دهند تا ممیزان این وزارتخانه پس از خواندن و رفع
ایرادهای احتمالی، مجوز نشر کتاب را صادر کنند. این روند در دولت
محمود احمدی نژاد به شدت سخت گیرانه شد، به طوری که حتی انتقاد
نویسندگان نزدیک به حاکمیت، نظیر مصطفی رحماندوست و سید مهدی شجاعی
را نیز برانگیخت.
به گفته دیهیمی با روی کار آمدن دولت جدید، ناشران و نویسندگان
گمان می کردند تغییراتی «در جهت قانونمند شدن و عقلانی شدن ممیزی»
اتفاق بیافتد، اما «در بر همان پاشنه می‌چرخد». او توضیح داد که «هنوز
ممیزانی هستند که مطلقا به محتوای کتاب کاری ندارند و فقط با کلمات
و جملات به صورت دستورالعملی برخورد می‌کنند» دیهیمی گفت: «آنها
جان آدم را به لب می‌رسانند.»
این مترجم در توضیح رفتار ممیزان کتاب در وزارت ارشاد گفت: «مثلا
می گویند واژه «خوشگل» باید حذف شود، حتی از عبارت «کمد خوشگل»!
مشخص نیست چه ممیزهایی این کتاب‌ها را می‌خوانند که به چنین
نتیجه‌هایی می‌رسند.»
وی معتقد است که ممیزان کتاب باید کتاب را به طور کامل بخوانند و
بعد تشخیص دهند که کتاب «اشاعه‌گر بی‌اخلاقی» است یا نه، نه اینکه
فقط براساس واژه‌ها تصمیم بگیرند.
این اولین بار نیست که پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، به
شیوه ممیزی و صدور مجوز کتاب انتقاد میشود. پیش از آغاز نمایشگاه
کتاب تهران نیز شهلا لاهیجی، مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات
زنان، گفت که چون هنوز تغییری در محدودیت‌های انتشار کتاب رخ نداده
است و کتابهای انتشارات او مدتهاست منتظر دریافت مجوز نشر مانده
اند، در نمایشگاه امسال شرکت نمی کند.
دیهیمی در بخش دیگری از انتقاد خود به نحوه ممیزی کتاب، تاکید کرد
که «ممیز نباید کارمند باشد، بلکه باید اهل فرهنگ» باشد. او اضافه
کرد: «ممیزی فقط خط کشیدن روی واژه‌ها نیست. یک کتاب ۵۰۰ صفحه‌یی
را چند بار می‌آورند و می‌برند که کلمه‌ای از آن حذف شود. واقعا یک
کلمه می‌تواند یک جامعه را به انحطاط بکشاند؟ ممیزها حداقل باید
چند کتاب در حوزه‌ای که ممیزی می‌کنند خوانده باشند. نمیشود که
آنها موضوع را جور دیگری متوجه شوند و ما بخواهیم درک آنها را
تصحیح کنیم.»
علی جنتی، وزیر ارشاد و فرهنگ اسلامی، اول اردیبهشت ماه در سخنانی
گفته بود که «می توان با تمهیدات لازم چاپ کتاب از سوی برخی از
ناشران که سابقه تخلف ندارند و یا نهادها و شخصیت هایی که نیاز به
ممیزی و نظارت وزارت ارشاد ندارند را به خود آنها سپرد.» این سخنان
جنتی با واکنش تند محافظه کاران روبرو شد.
_______________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|
