تحریم خوب است یا بد؟
رضا پرچی زاده
کنگرهِ آمریکا اخیرا شدیدترین تحریمها در تاریخ را بر ضدِ جمهوری اسلامی
به تصویب رساند. به گزارشِ رادیو فردا، «تحریمهای جدید که سخت ترین تحریمها
تا کنون ارزیابی شدهاند، با ۴۰۰ رای موافق در برابر ۲۰ رای مخالف به
تصویب رسیدند. این طرح باز هم صادرات و ارائه خدمات به ایران را سختتر میکند،
شرکتهای خارجی را که با طرفهای تحریم شده ایرانی معامله میکنند با
جریمهها و مشکلات بیشتری روبرو میکند و امکانات تهران را برای دستیابی
به بازارهای پولی جهان محدودتر میکند. خریداران نفت ایران نیز با فشارهای
بیشتری برای کاهش واردات نفت خود از این کشور روبرو خواهند شد. هدف این طرح
این است که صادرات نفت ایران یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند.»
اینک، همچون همیشه، در میان ایرانیان بر سرِ این تحریم و در نکوداشت یا
نکوهشِ آن دودستگیِ شدیدی افتاده است؛ به طوری که در فضای مجازی با هم
برخورد میکنند و بعضا واردِ درگیری های تندِ لفظی هم میشوند. به همین جهت
لازم دانستم برخی نکات را در این باره روشن کنم. به جز مقالهِ نسبتا مفصلی
که حدودِ سه سالِ پیش نوشتم و در آن تحریمهای بر ضدِ جمهوری اسلامی از اولِ
انقلاب تا به آن زمان را بررسی کردم و در نهایت تحریم را روشِ مناسبی برای
تغییرِ وضعیتِ سیاسی در ایران ندانستم، عمدتا تلاش کرده ام در بابِ تحریمها
سکوت کنم و چیزی نگویم، مگر آنجا که جدا لازم بدانم؛ به این دلیل که مسالهِ
تحریم لزوما به این سادگیها نیست که موافقان و مخالفانش معمولا میگویند؛
فلذا موضع گرفتن در برابرِ آن هم به این راحتیها نیست.
جمهوری اسلامی و هوادارانِ پیدا و پنهانش در داخل و خارج از کشور معمولا از
«آسیبی که تحریمها به مردم میزند» شکایت میکنند؛ و به طورِ خاص بر روی «دارو»
و کمیاب یا نایاب شدنش در اثرِ تحریم دست میگذارند. اما حقیقت این است که
هیچکدام از تحریمهای اعمال شده تا به امروز بر ایران توسطِ آمریکا،
کانادا و اتحادیهِ اروپا، شاملِ هیچگونه اقلام و مایحتاجِ انسانیِ اولیه و
علیالخصوص دارو نمیشود؛ و این را معمولا در متنِ تحریم-نامه هم ذکر میکنند.
اصولا، پایبندیِ – حتی اگر آن را در حدِ اسمی و شعاری هم بگیریم – این
حکومتها به اعلامیهِ جهانیِ حقوقِ بشر به آنها اجازه نمیدهد که در تحریمهایشان
چنین آشکارا غیرانسانی عمل کنند و بدین ترتیب عِرض خود را در نزدِ خودیها
و غیرخودیها ببرند. بنابراین، جمهوری اسلامی و هوادارانش دروغ میگویند
وقتی که از کمبودِ دارو و مایحتاجِ اولیه بر اثرِ تحریم شکایت میکنند.
راست این است که دارو در ایران عمدتا توسطِ مراکزِ حکومتی از جمله سپاه
قاچاق میشود، و دلیلِ اصلیِ کمبودِ آن هم همین است و نه تحریم.
با این وجود، این به این معنی نیست که تحریمها بر زندگیِ مردمِ ایران
تاثیرِ منفی نمیگذارد. از کلیتِ ضرری که تحریمها در بلندمدت به اقتصادِ
کُلنگیِ مملکت میزند و باعثِ نابودیِ زیرساختهای صنعتی و غیرِصنعتیِ ایران
میشود – امری که در زندگیِ روزمرهِ ایرانیان معمولا به چشم نمیآید – که
بگذریم، اقلامی هستند که با وجودِ اینکه جزوِ اقلامِ اولیه محسوب نمیشوند،
اما تحریمشان مشخصا باعثِ ایجادِ تاثیراتِ منفیِ محسوس در زندگیِ روزمرهِ
مردم میشود. مثلا، از جمله اقلامی که همیشه موردِ تحریم قرار گرفته، قطعاتِ
هواپیماست. اینکه در سالهای اخیر هواپیماهای مسافریِ ایران بارها دچارِ
نقصِ فنی شده و بعضا سقوط کردهاند و بدین ترتیب جانهای بسیاری را هدر کردهاند،
دلیلِ اصلی اش همین تحریمهاست. تحریمِ ارز هم در همین رسته جای میگیرد،
که با وجودی که جزوِ اقلامِ اولیه محسوب نمیشود، اما معیشتِ روزمرهِ مردم
را تنگ میکند. بنابراین، میبینیم که عدمِ تحریمِ اقلامِ اولیه، لزوما
مردم را از آسیبهای جدیِ تحریم به دور نگاه نمیدارد.
اما با همهِ این حرفها، تحریم به هر ترتیب «جواب» میدهد. نمودِ مبرهناش
همین انتصاباتِ ریاستِ جمهوریِ اخیر بود، که اگر رژیم حاضر شد به درآوردنِ
حسن روحانیِ نه چندان مقبول از صندوق رضایت دهد، اصلیترین دلیلش همین
فشاری بود که تحریمها و انتظارِ تشدیدشان بر جمهوری اسلامی تحمیل کرده بود.
پس میبینیم که تحریم جدا کار میکند. اما این حقیقت هم هست که آنکه تحریم
میکند، برای بنده و شما نمیکند، و منافعِ حکومتِ متبوعِ خویش را در نظر
میگیرد؛ و در عینِ اینکه موجدِ تغییر در ایران میشود، کلی هم به ایران و
ایرانی خسارت وارد میآورد. بنابراین، تحریم در نهایت راه-کاری اصولی به
جهتِ تغییر برای بنده و شمای ایرانی نیست. چنانکه در همان مقالهِ سابق
الذکر هم گفته بودم، راهِ تغییرِ درست، از داخلِ مملکت و با حضورِ فعالِ
مردم در صحنه میگذرد؛ که البته با توجه به وضعیتی که اخیرا پیش آمد و
نمایشِ اقبالی که جمهوری اسلامی در اثرِ رای دادنِ طیفی به خود ایجاد کرد،
و سپس مواضعی که آقا و جناحهای تندروی رژیم بعد از درآوردنِ همین روحانی از
صندوق علیهِ او و در قبالِ مسالهِ انرژیِ هستهای اتخاذ کردند، کنگرهِ
آمریکا را به درست به این نتیجه رساند که جمهوری اسلامی قصدِ ایجادِ
تغییراتِ اساسی در مواضعِ بین المللیِ خود را ندارد، و تنها به دنبالِ وقت-خریدن
است، فلذا تحریمهای مدِ نظر را خیلی زود و با قاطعیت عملی کرد.
بدین ترتیب، اینکه ما تحریم میشویم و از آن رنج میبریم، به جز اینکه اول
از همه از سیاستهای نابخردانهِ یک حکومتِ استبدادی و سپس از منفعت-طلبیِ
برخی دولِ خارجی آب میخورد، یک دلیلِ اصلیاش هم خودِ ما و تصمیمها و
رفتارهای نادرستِ ماست که به هر دلیلی دست از بازی کردن در زمینِ حکومت نمیکشیم
تا بدینترتیب به چارهای اصولی برای درمانِ دردِ مملکت بیاندیشیم. برای
اینکه این دورِ باطل شکسته شود و بغرنجِ «تحریم» هم مثلِ هزار و یک بغرنجِ
دیگر مدام میانِ ما تفرقه نیاندازد، باید تغییری اساسی در وضعیتِ سیاسیِ
ایران ایجاد شود؛ و این مهم میسر نمیشود مگر هنگامی که ما بدانیم که باید
و بخواهیم که در خارجِ از حصارِ تنگی که رژیمِ جمهوری اسلامی و ابوابِ جمعیاش
در سرتاسرِ دنیا برای ما تدارک دیدهاند عمل کنیم. و تو خود حدیثِ مفصل
بخوان از این مجمل.
_______________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|