|
تاریخ انتشار: 16.02.2015
تاكسي جعفر
پناهى به برلين آمد ،شوخى نيست !
عباس رحمتی
شوخى نيست زير سر نيزه هاى يك رژيم فاشيستى، فيلم بسازى و آنرا با
هزار كلك به فستيوالهاى خارج كشور بفرستي شوخى نيست، كارگردانى كه
فقط بخاطر انتقاد به اين رژيم، در قرن بيست ويك براى بيست سال از
تمامى فعالت هاي هنرى اش محروم و ممنوع الخروج شده است ولى با
فيلمهايش را با هزار كلك و انگيزه خاص خود به خارج مي فرست . جعفر
پناهي فيلم سازى كه حالا بعد از فيلم "آفسايدش " و "اين يك فيلم
نيست" كه در فهرست نامزدى جايزه اسكار قرار گرفت [١]
اينبار با "تاكسي " به جشنواره " برليناله " برلين آمده است تا
جايزه خرس طلايى را از آن خود كند. پناهى بعد از آزاد شدن از زندان
و محروم شدن[٢] با ابتدايى ترين امكانات و گاهن بطور مخفى، فيلم
ميسازد. بايد به او آفرين گفت كه با هر ترفندي مقابله مي كند
فيلمايش را به جشنواره ها ميرساند . رژيم فكر مي كرد مي تواند با
فشار بر اين فيلم سازمایوس و نامیدش کند ویا او را هم مثل دهها
کارگردان و فیلم ساز دیگر به خارج بفرستد ولي او ماند و حالا
فيلمهايش به خارج ميآيد . كسى فكر ميكرد كه جعفر پناهى بعد از
بيرون آمدن از زندان های مخوف رژيم ج اسلامى چنين فعالانه كارفيلم
سازى را ادامه دهد و تا كانديد شدن براى اسكار(٢٠١٣) هم پيش برود ؟
همانطور كه در بالا آمد اين يك فيلم نيست او نشان داد كه ميتواند
درون در هاي بسته هم فيلم ساخت و به بيرون فرستاد و حتا جايزه هم
گرفت و اين بار هم حتمن" تاكسي " او جايزه خواهد گرفت [3]
او با اين كارش نشان داد كه ميتوان هركارى را انجام داد حتا زير
فشار رژيمهاى ديكتاتور و توتاليتر ، او نشان داد هر كس ا راده كند
به هر كجا خواست مي تواند برسد او با اين كارش نه تنها حكم حكومتي
رژيم فاشيستى را زير سوال ميبرد كه ج اسلامى را افشا و به عقب
نشينى وا ميدارد . جعفر پناهي اين بار با اراده اى آهنين به ابتكار
جالبى دست زده است و با كمك گرفتن از زندانيان آزاد شده مثل نسرين
ستوده و ساير مسافران ناراضى در تا كسي خود از زندانيان آزاد شده
ديگرى همچون غنچه قوامى و ... سخن بگويند ، حرفهايى كه شايد اين
روزها در ايران عادي شده باشد ، پناهى مي خواهد پيام اين فيلم را
با آوردن به جشنواره "برليناله "به گوش جهانيان برساند كه در ايران
چه ميگذرد و چه بر سر مردم ميآورند ؟ پيام ديگر اينكه او به دنيا
نشان ميدهد كه با وجود ممنوع الخروج بودن مي توان و بايد فيلم سازى
كرد و كسي نمى تواند آزادي انسان را با فشار و حكم هاي دروغين به
مردم تحميل كرد او به دنبال يك كلمه است " حقوق بشر " جعفرپناهي
بااين كارش تمامى نگاهها را در جشنواره برلين متوجه خودش كرد .
"پناهى" با كمترين امكانات ، اين فيلم را ساخته است ، فيلمى كه
بيشتر به فيلم مستند شبيه است ، اين فيلم مثل بيشتر فيلمهاى پناهى
هنربيشه ى حرفه اى و معروفي ندارد، همانطور كه گفتم معروفترين
شخصيت سياسى اين فيلم نسترين ستوده وكيل آزاد شده از زندانهاى مخوف
ج اسلامى است كه مانند خود" پناهى" كارش را از او هم گرفته اند
علاوه بر اين پروانه وكالتش را هم تا اطلاع بعدى لغو كرده اند !
كار هاى جعفر پناهى عمدتن انتقادي است ولى اينبار موضوع جالبى براى
شركت در جشنواره برلين تهيه كرده است و انگيزه هاى فراوانى در
ساختن اين فيلم بكار گرفته است و تماشاگران فستيوال هم استقبال
زيادى از اين فيلم كه تحت فشار نیز ساخته شده ، كرده اند .
زمانى كه يك كارگردان در حصر قرار ميگيرد و تمامى زندگى روزانه اش
تحت نظر اطلاعاتيهاست ، تنها انگيزه هاى بالاست كه ميتواند فشار
اين حصر و ممنوعيت را كمتر كند، اينجاست كه جعفر پناهى ناگهان
تاكسى خود را به دوربين فيلم بردارى مجهز ميكند و به خيابان مي رود
تا درد دل مردمي كه همچون خود او زير فشارند را به تصوير بكشد . "
فیلم تاکسی"، تماما در یک تاکسی زرد رنگ در خیابانها می‌گذرد که
خود فیلمساز رانندگی آن را خود برعهده میگیرد؛ همزمان با حرکت
اتومبیل در سطح شهر شلوغ تهران ، مسافرانی بر آن سوار و از آن
پیاده می‌شوند در حالی که گفتگوی آنها با یکدیگر و راننده از طریق
دوربینی که درون ماشین کار گذاشته شده ضبط می‌شود - در خلال این
گفتگوها بناست، مجموعه‌ای مسائل از "سیاه‌نمایی" و سانسور در سینما
گرفته تا آمار اعدام در ایران و چندین موضوع سیاسی، اجتماعی و
حقوق‌بشری پراهمیت دیگر برای تماشاگرِ بی‌خبر توضیح داده شود.
پناهی بارها اعلام کرده سینما "زندگی" اوست و به هر تقدیر و با
وجود مشکلات فیلم خود را خواهد ساخت، "تاکسی" نشان می‌دهد
محدودیت‌ها تاثیر قابل توجهی در کیفیت آثار او داشته است.
زمانى هردو پاي شما زنجير بسته اند و ميگويند حركت كنيد بايد
انگيزه و قدرت زيادى داشته باشيد تا به حركت در آيد و پناهى نه
تنها حركت خود را ادامه داد كه زنجير ها را با انگيزه بالا پاره
كرده و سوار بر تاكسى خود شده تا فيلمى را با كمترين امكانات بسازد
و جايزه طلايى را از معروفهاى دنيا بربايد، همانطور كه قبلا در سال
۹۱ روایتی مشابه از روزهای ممنوع‌الکاری و یاس این فیلمساز در
جشنواره برلین به نمایش درآمد. "پرده بسته" که با همکاری کامبوزیا
پرتوی ساخته و بنا بر روایتی درون یک "کیک تولد" پنهان و از ایران
خارج شده بود، خرس نقرهای بهترین فیلمنامه را از آن خود کرد. به
علت ممنوع‌الخروج بودن " پناهی" ، همکارش روی سن رفت تا جایزه را
دریافت کند اما گذرنامه کامبوزیا پرتوی نیز در بازگشت به ایران
برای مدتی توقیف شد.
علیرغم این «شخصی» بودن، نمایش «تاکسی» در جشنواره برلین - چنان که
انتظار می‌رود- به مذاق محافظه‌کاران رژيم هم خوش نیامد. وبسایت
رجانیوز -به عنوان نمونه- چندی پیش آقای پناهی را یک «محکوم امنیتی»
و پذیرش او در جشنواره برلین را «دهن کجی به قوانین» ایران خوانده
بود. این رسانه بعلاوه پذیرفته نشدن فیلم «محمد»، اثر پرهزینه مجید
مجیدی در برلیناله و راه یافتن فیلم «زیرزمینی» آقای پناهی به بخش
مسابقه را نشانه‌ای از برخورد مغرضانه و سیاست‌زدگی جشنواره برلین
دانست. همكارى جشنواره برلين با پناهى هم با اين رفتارش مي خواهد
بگويد كه چگونه است كه به فيلمسازان عزيز دوردانه اجازه فيلم سازى
داده ميشود ولى جعفر پناهى را كه گناهي هم ندارد چنين تحت فشار
قرار ميدهيد ؟
جعفر پناهى با انگيزهء باور نكردنى به كارهاى خود ادامه ميدهد ، او
تنها براى فيلم سازى نيست كه هرگونه خطرى را متحمل ميشود او و ديگر
آزاديخواهان بخاطر آزادي مردم قدم در اين راه گذاشته اند و مسلمن
تا زمانى كه به اين آزادي دست نيابند دست از فعاليت خود بر نمى
دارند و وظيفه جشنواره هاى دنياست كه از اين فيلم ساز مسئول و
متعهد ايرانى حمايت كنند.
فعاليتهاي جعفر پناهى و نسرين ستوده و كسانى كه در داخل كشور زير
فشار سرنيزه و نعلين براى آزادي مردم تلاش مي كنند .بايد از طرف
مردم ايران حمايت شود مردم با آمدن به خيابانها بايد خواهان رفع
این محرومیتها شوند . علیرغم «شخصی» بودن، نمایش «تاکسی» در
جشنواره برلین - چنان که انتظار می‌رفت به مذاق محافظه‌کاران خوش
نیامد. وبسایت رجانیوز -به عنوان نمونه- چندی پیش آقای پناهی را یک
«محکوم امنیتی» و پذیرش او در جشنواره برلین را «دهن کجی به قوانین»
ایران خوانده بود. این رسانه علاوه پذیرفته نشدن فیلم «محمد»، اثر
پرهزینه مجید مجیدی در برلیناله و راه یافتن فیلم «زیرزمینی» آقای
پناهی به بخش مسابقه را نشانه‌ای از برخورد مغرضانه و سیاست‌زدگی
جشنواره برلین دانست.ممنوعيت جعفر پناهى و نسترين ستوده و ... شوند
.
از موضوع دور نشويم در ابتداء نوشتم ، شوخى نيست در داخل با وجود
حكم سنگينى كه به پناهى دادند كار فيلم سازى ميكند و آنرا به
جشنواره هم ميرساند ، كيهان انلاين اين موضوع را با دونفر از كسانى
كه در برلين، فيلم را ديده اند مطرح ميكنند يكي از آنها در جواب به
سوال ميگويد : جعفر پناهى فقط در مسائل سياسى و انتقادى كه در باره
خود سينما ست ، اينكه ساده و چطور ميتواند فيلم تهيه كند مهم است ،
ما اسپانيايي ها مگيم < بايد خايه داشته باشى تا چنين كارهايى مثل
آقاى پناهى را انجام دهى ، منظورم اينه كه بايد شوق و اشتياق نشان
داده شود ، شوق داشتن يعنى چه ؟ يكى ديگر از دوسنان اين خانم
ميگويد در سال ٢٠١٤ فيلم فبلي اش را ديدم خيلى تحت تاثير قرار
گرفتم اينكه دوباره چگونه فيلمى درست كرده خيلي تاثير برانگيز است
! و جالب است بدانم شما با چه عشقي با چه درايتى به فيلم نزديك
ميشويد ؟ خيلى پر انگيزه است فكر ميكنم اين طور به كارتان ادامه
دهيد ، تصاويرى مثل آخر فيلم ، دزدى يا تلاش براى دزدى ماتريال (
Material) فيلم است در واقع نشان ميدهد كه شما راه درستى را ميرويد
و بخاطر همين است موفقيد . شما به همين شكل اثرى را خلق ميكنيد !
به كارتان ادامه دهيد .
دقيقا اين افراد هم معتقدند اين كار شوخى نيست و دل و جرئت مي
خواهد او مي توانست بجاى اين كار به خانواده اش برسد ، بايد به
چنين انسانهايى افتخار كرد و تماشاگران و مخاطبينش هم بخوبي اين را
درك كرده اند درپايان تبريك گفتند و پيشنهاد كردن ، فيلم را حتمن
تماشاكنيد يكى از اين مصاحبه كنندگان ميگويد " چيزى كه براى من مهم
بود ، اينكه ميتوانست تصميم ديگرى بگيرد ولى او تصميم ميگيره با
وجود همه مشكلات بمونه و اينكار كه عشقش هست را انجام بده و اين
يعنى سينما و فيلم ساختن در شرايط بسيار سخت ، براش فرق نمي كنه چه
بهای پر هزينه اى خود و خانواده اش مي پردازند . راستى كه اين شوخى
نيست . فيلم پناهى به جشنواره فيلم برلیناله آمد و ديگر مهم نيست
جايزه جشنواره برليناله برلين را ببرد يا نبرد مهم اين كه تاکسی "پناهی
" با وجود هزاران مانع از كوه و كمر پر از سنگلاخ آمده است و
بهمراه ١٥ فيلم ديگر كانديد خرس نقره اى شده است .
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
[١]فیلم مستند "این یک فیلم نیست" ساخته مشترک جعفر پناهی و مجتبی
میرطهماسب در فهرست اولیه نامزدهای جایزه اسکار ۲۰۱۳ قرار گرفت.
[٢]جعفر پناهی در اسفند ماه سال ١٣٩٠ به همراه ۱۷ نفر از دوستان و
بستگان خود از جمله همسر و دخترش، به اتهام ساختن فیلمی درباره
اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران، در منزل خود در تهران
بازداشت شد. وی پس از ۸۸ روز زندان، سرانجام در پی اعتصاب غذا و
موج اعتراض جهانی به دستگیری اش، با پرداخت ۲۰۰ میلیون تومان وثیقه
به طور موقت آزاد شد.
آقای پناهی طبق حکم صادره از دادگاهی در ایران، به ۶ سال حبس
تعزیری محکوم شد. به موجب این حکم، او علاوه بر ۶ سال زندان، ۲۰
سال از ساختن فیلم، نوشتن فیلمنامه، مسافرت به خارج از کشور و
مصاحبه با رسانه‌های داخلی و خارجی محروم شده است.
جعفر پناهی تاکنون موفق شده است جایزه دوربین طلایی جشنواره کن را
برای فیلم "بادکنک سفید"، جایزه شیر طلایی ونیز را برای فیلم "دایره"
و جایزه خرس نقرهای جشنواره فیلم برلین را برای فیلم "آفساید" را
به دست بیاور
[3]در بخش مسابقه اصلی جشنواره برلین، جایزه انجمن منتقدان فیپرشی
به فیلم "تاکسی" ساخته جعفر پناهی، و در بخش پانوراما به فیلم "پریدن
از ارتفاع کم" ساخته حامد رجبی تعلق گرفت.
اهدای همزمان دو جایزه از سوی فیپرشی در جشنواره ای جهانی به
سینمای ایران، رویدادی کم‌سابقه ارزیابی می شود.
فدراسیون بین‌المللی منتقدان سینما سال گذشته، جایزه خود در بخش
مسابقه اصلی برلیناله را به آخرین فیلم آلن رنه، فیلمساز مشهور
فرانسوی اهدا کرده بود.
azadi,bayan
________________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|
